Mock Test For GS-4(Ethics,Integrity and Aptitude) for APSC-CCE & UPSC-CSE.

Guidance for attempting GS-4(UPSC/APSC) Paper:-
By Hemen Da

1) Paper will be the lengthiest amongst all GS Papers.
2) If you get 'Definition of Terms' based questions in GS-4,you are super lucky.
3) 06 mins for 10 marks.
4) 15 mins for 20 marks.
5) 06 mins for wastage like signing invigilator's sheet,looking at the beautiful girl/boy nearby.
6) Start from Q No-1 & finish 10 questions in first one hour.
7) In 2nd hour,start case study.Within the next 1.5 Hrs,finish all Case Studies.
8) In last last 30 mins,finish four.
9) This should be your target. But achieving 100% of the target won't be successful. So if you are having 15 mins for attempting 4 Questions,you are in Right Direction.
10) Finishing the whole paper means you have won the battle 80%. Rest 10% is Content,10% is luck.



Mock Test For GS-4(Ethics,Integrity and Aptitude) for APSC-CCE & UPSC-CSE.

Time-03 Hours/Marks-250

Question Paper Set By Hemen Sarma
(Free Evaluation will be done me me for everyone.)

Q1.
(a)What do you understand by Ethics in Private and Public Relationships? Illustrate with suitable examples.
(10 Marks/150 Words)

ব্যক্তিগত আৰু সমূহীয়া সম্পৰ্কবিলাকত নৈতিকতা বুলিলে আপুনি কি বুজি পায়? উপযুক্ত উদাহৰণেৰে সৈতে বৰ্ণনা কৰক।
(১০ নম্বৰ/১৫০ শব্দ)

(b) The application of Artificial Intelligence as a dependable source of input for administrative rational decision-making is a debatable issue. Critically examine the statement from the ethical point of view. (Answer in 150 words/10 Marks)

প্ৰশাসনিক যুক্তিসংগত সিদ্ধান্ত গ্ৰহণৰ বাবে ইনপুটৰ নিৰ্ভৰযোগ্য উৎস হিচাপে কৃত্ৰিম বুদ্ধিমত্তাৰ প্ৰয়োগ এক বিতৰ্কিত বিষয়। নৈতিক দৃষ্টিকোণৰ পৰা বক্তব্যটো সমালোচনাত্মকভাৱে পৰীক্ষা কৰা।
(১৫০ শব্দ/১০ নম্বৰ)

Q2.
(a)"Honesty is telling the truth to other people,integrity is telling the truth to myself."
Discuss how honesty and integrity shape ethical decision making in the professional context.
(150 Words/10 Marks)

"সততা হ'ল আন মানুহক সঁচা কথা কোৱা,সত্যনিষ্ঠা হৈছে নিজকে সঁচা কথা কোৱা।"
পেছাদাৰী প্ৰেক্ষাপটত সততা আৰু সত্যনিষ্ঠাই নৈতিক সিদ্ধান্ত গ্ৰহণক কেনেদৰে গঢ় দিয়ে সেই বিষয়ে আলোচনা কৰক।
(১৫০ শব্দ/১০ নম্বৰ)

(b)"Modern warfare, despite evolving technologies and tactics, continues to be a complex subject of philosophical inquiry, primarily revolving around the ethical justifications for initiating and conducting conflict, the protection of human life, and the elusive pursuit of lasting peace. While Just War Theory offers a framework for evaluating the morality of war through principles like just cause, right intention, and proportionality, the realities of modern conflicts, especially asymmetric and hybrid warfare, challenge traditional notions and raise profound questions about responsibility and the nature of security."

What is 'Just War Theory'? What are the ethical considerations of the powerful nations in today's international arena to stop continuation of ongoing conflicts?
(Answer in 150 words/10 Marks)

"আধুনিক যুদ্ধ, বিকশিত প্ৰযুক্তি আৰু কৌশলৰ সত্ত্বেও, দাৰ্শনিক অনুসন্ধানৰ এক জটিল বিষয় হৈয়েই আছে, মূলতঃ সংঘাত আৰম্ভ আৰু পৰিচালনাৰ নৈতিক ন্যায্যতা, মানৱ জীৱনৰ সুৰক্ষা আৰু স্থায়ী শান্তিৰ সন্ধানৰ আশে-পাশে ঘূৰি থাকে। আনহাতে ন্যায়সংগত যুদ্ধ তত্ত্বই ন্যায়সংগত কাৰণ, সঠিক উদ্দেশ্য, আৰু সমানুপাতিকতাৰ জৰিয়তে যুদ্ধৰ নৈতিকতা মূল্যায়নৰ বাবে এক কাঠামো আগবঢ়ায়।" আধুনিক সংঘাতৰ বাস্তৱতা বিশেষকৈ অসমতাপূৰ্ণ আৰু হাইব্ৰীড যুদ্ধই পৰম্পৰাগত ধাৰণাক প্ৰত্যাহ্বান জনায় আৰু দায়িত্ব আৰু নিৰাপত্তা(Security)ৰ প্ৰকৃতিৰ ওপৰত গভীৰ প্ৰশ্ন উত্থাপন কৰে।"

‘ন্যায্য যুদ্ধ তত্ত্ব’ কি? আন্তঃৰাষ্ট্ৰীয় প্ৰেক্ষাপটত চলি থকা সংঘাতৰ ধাৰাবাহিকতা বন্ধ কৰিবলৈ শক্তিশালী ৰাষ্ট্ৰসমূহৰ নৈতিক বিবেচনাসমূহ কি কি?

Q3.
Given below are three quotations of great thinkers. What do each of these quotations convey to you in the present context?

তলত মহান চিন্তাবিদৰ তিনিটা উদ্ধৃতি দিয়া হৈছে। এই প্ৰতিটো উদ্ধৃতিই বৰ্তমানৰ প্ৰেক্ষাপটত আপোনাক কি বুজাইছে?

(a)"After all, there is throughout this world, so far as man is concerned, but a single race—the human race—kept alive by one common blood, the human blood. All other talk is at best provisional, makeshift, and only relatively true. Nature is constantly trying to overthrow the artificial barriers you raise between races. To try to prevent the commingling of blood is to build on sand.”--- Veer Savarkar
(Answer in 150 words/10 Marks)

বিশ্বৰ মানৱ জাতি বাচি আছে অকল মানৱ তেজৰ জৰিয়তে। বাকী সকলো কথাই মাত্ৰ সাময়িক,অস্থায়ী আৰু তুলনামূলকভাৱেহে সঁচা। জাতিসমূহৰ মাজত আমি সৃষ্টি কৰা কৃত্ৰিম বাধাবোৰ উফৰাই পেলাবলৈ প্ৰকৃতিয়ে অহৰহ চেষ্টা কৰি আছে। তেজৰ মিশ্ৰণ ৰোধ কৰিবলৈ চেষ্টা কৰাটোৱেই হ’ল বালিৰ সমাধি গঢ়াৰ নিচিনা কাম।“ ----বীৰ চাভাৰকাৰ

b)  “The great secret of true success, of true happiness, is this: the man or woman who asks for no return, the perfectly unselfish person, is the most successful.”
-----Swami Vivekananda
(Answer in 150 words/10 Marks)

“প্ৰকৃত সফলতাৰ তথা প্ৰকৃত সুখৰ মহান ৰহস্য এইটোৱেই যে যিজন পুৰুষ বা মহিলাই কোনো প্ৰতিদিন বিচৰা নাই, নিখুঁতভাৱে নিস্বাৰ্থ ব্যক্তিজনেই আটাইতকৈ সফল।” -----স্বামী বিবেকানন্দ
(১৫০ শব্দ/১০ নম্বৰ)

(c)“Let righteousness and Dharma prevail, and all communities and societies progress. Let our beloved Motherland regain its lost glory, and the sons of Bharat be victorious.”
-----Madan Mohan Malaviya
(Answer in 150 words/10 Marks)

“ধৰ্ম আৰু ন্যায়পৰায়ণতা প্ৰাধান্য হওক আৰু সকলো সম্প্ৰদায় আৰু সমাজৰ উন্নতি হওক।আমাৰ প্ৰিয় মাতৃভূমিয়ে হেৰুৱা গৌৰৱ ঘূৰাই পাওক আৰু ভাৰতৰ সতি-সন্ততিসকল বিজয়ী হওক।”
-----মদন মোহন মালৱীয়
(১৫০ শব্দত উত্তৰ/১০ নম্বৰ)

Q4.
(a) "Family values are the guiding principles, beliefs, and ethics that shape how a family interacts with itself and the outside world, fostering strong bonds, guiding behavior, and preserving cultural heritage across generations. These values, encompassing concepts like love, respect, honesty, and resilience, form the foundation for individual and collective well-being, promoting emotional health and societal contribution."

How can families effectively instill ethical behaviour and values in children while also navigating the influence of external factors like technology and societal changes?
(Answer in 150 words/10 Marks)

"পাৰিবাৰিক মূল্যবোধ হৈছে সেই পথ প্ৰদৰ্শক নীতি, বিশ্বাস আৰু নৈতিকতা যাৰ জৰিয়তে এটা পৰিয়ালে নিজৰ আৰু বাহিৰৰ জগতখনৰ সৈতে কেনেদৰে ক্ৰিয়া-কলাপ কৰে, শক্তিশালী বন্ধন গঢ়ি তোলে, পথ প্ৰদৰ্শক আচৰণ কৰে, আৰু প্ৰজন্মৰ পিছত প্ৰজন্মৰ মাজত সাংস্কৃতিক ঐতিহ্য সংৰক্ষণ কৰে। প্ৰেম, সন্মান, সততা আৰু সহনশীলতাৰ দৰে ধাৰণাক সামৰি লোৱা এই মূল্যবোধসমূহে ব্যক্তিগত আৰু সামূহিক কল্যাণৰ ভেটি গঠন কৰে,মানসিক স্বাস্থ্য আৰু সামাজিক অৱদানক সম্প্ৰসাৰিত কৰে।"

প্ৰযুক্তি আৰু সামাজিক পৰিৱৰ্তনৰ দৰে বাহ্যিক কাৰকৰ প্ৰভাৱৰ মাজতো পৰিয়ালসমূহে কেনেকৈ ফলপ্ৰসূভাৱে শিশুৰ মাজত নৈতিক আচৰণ আৰু মূল্যবোধৰ বীজ সিঁচিব পাৰে,আলোচনা কৰক?
(১৫০ শব্দ/১০ নম্বৰ)

(b)"Illegal migration has become a critical and ongoing challenge for Assam, affecting the state’s security, economic stability, and social harmony. While Assam has historically welcomed refugees and legal migrants such as those fleeing persecution or seeking better economic opportunities there is a crucial distinction between lawful migration and illegal entry."

Examine Assam's reaction to illegal influx from Bangladesh in light of human rights and national interest.
(Answer in 150 words/10 Marks)

"অবৈধ প্ৰব্ৰজন অসমৰ বাবে এক জটিল আৰু চলিত প্ৰত্যাহ্বান হৈ পৰিছে, যাৰ ফলত ৰাজ্যৰ নিৰাপত্তা, অৰ্থনৈতিক সুস্থিৰতা আৰু সামাজিক সম্প্ৰীতিৰ ওপৰত প্ৰভাৱ পৰিছে। অসমে ঐতিহাসিকভাৱে শৰণাৰ্থী তথা বৈধ প্ৰব্ৰজনকাৰী যেনে নিৰ্যাতনৰ পৰা পলায়ন কৰা বা উন্নত অৰ্থনৈতিক সুযোগ বিচৰাসকলক আদৰণি জনাইছে যদিও বৈধ প্ৰব্ৰজন আৰু অবৈধ অনুপ্ৰৱেশৰ মাজত এক গুৰুত্বপূৰ্ণ পাৰ্থক্য আছে।"

মানৱ অধিকাৰ আৰু ৰাষ্ট্ৰীয় স্বাৰ্থৰ আধাৰত বাংলাদেশৰ পৰা অসমলৈ হোৱা অবৈধ অনুপ্ৰৱেশৰ প্ৰতি শেহতীয়াকৈ অসম চৰকাৰৰ প্ৰতিক্ৰিয়া পৰ্যালোচনা কৰক।
(১৫০ শব্দত উত্তৰ/১০ নম্বৰ)

Q5.
(a) "In the 2025-26 Assam Budget,the government has declared the upcoming year as the 'Year of the Book',with the aim of supporting writers,encouraging reading habits,and making books more accessible to everyone."

Critically examine how reading books can bring a positive change in work culture of Government offices.
(Answer in 150 words/10 Marks)

"২০২৫-২৬ চনৰ অসম বাজেটত সাহিত্যিকসকলক সহায় কৰা তথা পঢ়াৰ অভ্যাসক উৎসাহিত কৰা আৰু গ্ৰন্থসমূহ সকলোৰে বাবে অধিক সুলভ কৰি তোলাৰ লক্ষ্যৰে চৰকাৰে আগন্তুক বছৰটোক 'গ্ৰন্থৰ বছৰ' হিচাপে ঘোষণা কৰিছে।"

কিতাপ পঢ়াৰ অভ্যাসে চৰকাৰী কাৰ্যালয়ৰ কৰ্ম সংস্কৃতিত কেনেদৰে ইতিবাচক পৰিৱৰ্তন আনিব পাৰে, সেই বিষয়ে সমালোচনাত্মকভাৱে পৰীক্ষা কৰা।
(১৫০ শব্দত উত্তৰ/১০ নম্বৰ)

(b) 'Corruption in India has a religio-cultural view point.People who earns more by taking bribe has more importance than the honest person in the same cadre. The donation to God is never considered as bribe. Indians think  when God is accepting our offerings to fulfil our wishes, then why taking bribe for doing somebody’s work will be considered as unethical.'

How the menace of corruption can be curbed by strengthening of Ethical and Moral Values in Governances?
(Answer in 150 words/10 Marks)

'ভাৰতত দুৰ্নীতিৰ এটা ধর্মীয় তথা সাংস্কৃতিক দৃষ্টিভংগী আছে।ঘোচ লৈ অধিক উপাৰ্জন কৰা লোকৰ গুৰুত্ব সমসাময়িক সৎ ব্যক্তিতকৈ বেছি। ভগৱানক দিয়া দান কেতিয়াও উৎকোচ বুলি গণ্য কৰা নহয়। ভাৰতীয়সকলে ভাবে যেতিয়া ঈশ্বৰে আমাৰ ইচ্ছা পূৰণৰ বাবে আমাৰ প্ৰসাদ গ্ৰহণ কৰি আছে তেতিয়াহ'লে কাৰোবাৰ কাম কৰাৰ বাবে উৎকোচ লোৱাটো কিয় অনৈতিক বুলি গণ্য কৰা হ’ব।’

শাসন ব্যৱস্থাত নৈতিকতা আৰু নৈতিক মূল্যবোধ শক্তিশালী কৰি দুৰ্নীতি কেনেকৈ ৰোধ কৰিব পাৰি?
(১৫০ শব্দত উত্তৰ/১০ নম্বৰ)

Q 6.
(a) Distinguish between “Code of ethics” and “Code of conduct” with suitable examples.
(Answer in 150 words/10 Marks)

উপযুক্ত উদাহৰণৰ সৈতে “নৈতিক আচাৰ সংহিতা” আৰু “আচৰণ বিধি”ৰ মাজত পাৰ্থক্য স্পষ্ট কৰক।
(১৫০ শব্দত উত্তৰ/১০ নম্বৰ)

(b)"The philosophy of a Citizens' Charter is rooted in good governance, aiming to improve public service delivery by empowering citizens through transparency, accountability, and responsiveness, and focusing on quality, choice, standards, value for money, and accountability."

Critically examine the above statement.
(Answer in 150 words/10 Marks)

"নাগৰিক চনদৰ দৰ্শন শিপাই আছে সুশাসনত যাৰ লক্ষ্য হৈছে স্বচ্ছতা, জবাবদিহিতা আৰু উপযুক্ত সঁহাৰিৰ জৰিয়তে নাগৰিকসকলক সবলীকৰণ কৰি লোকসেৱা প্ৰদানৰ উন্নতি সাধন কৰা আৰু গুণগত মানদণ্ডসম্পন্ন, মনপছন্দ,উপযুক্ত ধনৰ মূল্যসম্পন্ন সেৱাপ্ৰদান আৰু জবাবদিহিতাৰ ওপৰত গুৰুত্ব আৰোপ কৰা।"

ওপৰৰ কথাখিনি সমালোচনাত্মকভাৱে পৰীক্ষা কৰক।
(১৫০ শব্দত উত্তৰ/১০ নম্বৰ)

7) You are a city commissioner.There is a reputed college in your city,which has the maximum number of girl students. The conditions of the toilets/washrooms in this college is very poor and pathetic due to which the girl student have to face many mental,physical and hygiene related problems everyday. The college administration is not paying any attention to these basic facilities of the girl students. As a city commissioner,what steps will you take to improve the basic facility of the girl students and against the indifference of the college administration?
(250 Words/20 Marks)

আপুনি এজন নগৰ আয়ুক্ত।আপোনাৰ চহৰত এখন নামী মহাবিদ্যালয় আছে,য'ত গৰিষ্ঠসংখকেই ছোৱালী। এই মহাবিদ্যালয়খনৰ শৌচাগাৰৰ অৱস্থা অতি পুতৌজনক যাৰ বাবে ছোৱালী ছাত্ৰীসকলে প্ৰতিদিনে বহুতো মানসিক,শাৰীৰিক আৰু পৰিষ্কাৰ-পৰিচ্ছন্নতা সম্পৰ্কীয় সমস্যাৰ সন্মুখীন হ’বলগীয়া হয়।মহাবিদ্যালয় প্ৰশাসনে ছাত্ৰীসকলৰ এই মৌলিক সা-সুবিধাবোৰৰ প্ৰতি কোনো গুৰুত্বই দিয়া নাই। এজন নগৰ আয়ুক্ত হিচাপে,ছোৱালীৰ মৌলিক সা-সুবিধা উন্নীতকৰণৰ বাবে আৰু মহাবিদ্যালয় প্ৰশাসনৰ উদাসীনতাৰ বিৰুদ্ধে কি কি পদক্ষেপ গ্ৰহণ কৰিব?
(২৫০ শব্দ/২০ নম্বৰ)

8) Rajeev is an idealist.He believes that,"Service to humanity is service to God". One day he was going for an interview for government job. He saw a severely injured person lying on the road who was asking for help. No one came forward to help. Rajeev took the injured person to the hospital and saved his life. But due to this reason,he lost the opportunity to get a government job. Comment on Rajeev's decision in the light of above circumstance.
(20 Marks/250 Words)

ৰাজীৱ এজন আদৰ্শবাদী।তেওঁৰ মতে,"মানৱতাৰ সেৱা হৈছে ঈশ্বৰৰ সেৱা"। এদিন তেওঁ চৰকাৰী চাকৰিৰ বাবে সাক্ষাৎকাৰ দিবলৈ গৈ আছিল। তেওঁ দেখিলে যে গুৰুতৰভাৱে আহত এজন ব্যক্তিয়ে পথত পৰি আছে আৰু সহায় বিচাৰিছে।কিন্তু কোনেও সহায় কৰিবলৈ আগবাঢ়ি অহা নাছিল। আহত ব্যক্তিজনক চিকিৎসালয়লৈ লৈ গৈ প্ৰাণ ৰক্ষা কৰে ৰাজীৱে। কিন্তু এই কাৰণতে,চৰকাৰী চাকৰি এটা পোৱাৰ সুযোগ হেৰুৱাই পেলালে। উপৰোক্ত পৰিস্থিতিৰ আধাৰত ৰাজীৱৰ সিদ্ধান্তৰ ওপৰত মন্তব্য কৰক।
(২০ নম্বৰ/২৫০ শব্দ)

9) Dr. Srinivasan is a senior scientist working for a reputed biotechnology company known for its cutting-edge research in pharmaceuticals. Dr. Srinivasan is heading a research team working on a new drug aimed at treating a rapidly spreading variant of a new viral infectious disease. The disease has been rapidly spreading across the world, and the cases reported in the country are increasing. There is huge pressure on Dr. Srinivasan’s team to expedite the trials for the drug, as there is significant market demand for it, and the company wants to get the first-mover advantage in the market. During a team meeting, some senior team members suggest taking shortcuts to expedite the clinical trials and obtain requisite approvals. These include manipulating data to exclude negative outcomes, selectively reporting positive results, foregoing the process of informed consent, and using compounds already patented by a rival company, rather than developing one’s own component. Dr. Srinivasan is not comfortable taking such shortcuts, but at the same time, he realises that meeting the targets is impossible without using these means.

1) What would you do in such a situation?

2) Examine your options and consequences in light of the ethical questions involved.

3)How can data ethics and drug ethics save humanity at large in such a scenario?

(20 Marks/250 words)

ডঃ শ্ৰীনিবাসন ঔষধৰ অত্যাধুনিক গৱেষণাৰ বাবে সুনাম থকা এটা বায়'টেকন'লজী কোম্পানীত কৰ্মৰত এজন জ্যেষ্ঠ বিজ্ঞানী। ডঃ শ্ৰীনিবাসনে নতুন ভাইৰাছজনিত সংক্ৰামক ৰোগৰ দ্ৰুতগতিত বিয়পি পৰা এটা ভিন্নতা(Variant)ৰ চিকিৎসাৰ লক্ষ্যৰে নতুন ঔষধৰ ওপৰত কাম কৰি থকা এটা গৱেষণা দলৰ নেতৃত্ব দিছে। সমগ্ৰ বিশ্বতে এই ৰোগ দ্ৰুতগতিত বিয়পি পৰাৰ লগতে দেশত আক্ৰান্তৰ সংখ্যা বৃদ্ধি পাইছে। ডঃ শ্ৰীনিবাসনৰ দলটোৱে এই ঔষধৰ পৰীক্ষা ক্ষিপ্ৰ কৰাৰ বাবে প্ৰচণ্ড চাপৰ সম্মুখীন হৈছে, কিয়নো ইয়াৰ বজাৰত যথেষ্ট চাহিদা আছে, আৰু কোম্পানীটোৱে বজাৰত প্ৰথমে আগবঢ়াৰ সুবিধা লব বিচাৰিছে। দলীয় সভাৰ সময়ত কিছুমান জ্যেষ্ঠ সদস্যই ক্লিনিকেল ট্ৰায়েলসমূহ ক্ষিপ্ৰ কৰিবলৈ আৰু প্ৰয়োজনীয় অনুমোদন লাভ কৰিবলৈ বক্রপথ লোৱাৰ পৰামৰ্শ দিয়ে। ইয়াৰ ভিতৰত নেতিবাচক ফলাফল বাদ দিবলৈ তথ্যৰ ইফাল-সিফাল কৰা, ইতিবাচক ফলাফলৰ ওপৰত গুৰুত্ব দি ৰিপৰ্ট প্ৰস্তুত কৰা, অৱগত সন্মতি(Informed Consent) ৰ প্ৰক্ৰিয়াটো ত্যাগ কৰা, আৰু নিজৰ উপাদান বিকশিত কৰাৰ পৰিৱৰ্তে প্ৰতিদ্বন্দ্বী কোম্পানীয়ে ইতিমধ্যে পেটেণ্ট কৰা যৌগ ব্যৱহাৰ কৰা আদি অন্তৰ্ভুক্ত। ড° শ্ৰীনিবাসনে এনে বক্রপথ লোৱাৰ পক্ষপাতী নহয়, কিন্তু একে সময়তে তেওঁ উপলব্ধি কৰে যে এই উপায়সমূহ ব্যৱহাৰ নকৰাকৈ লক্ষ্য পূৰণ কৰাটো অসম্ভৱ।

১) এনে পৰিস্থিতিত তুমি কি কৰিবা?

২) ইয়াৰ লগত জড়িত নৈতিক প্ৰশ্নৰ আধাৰত তোমাৰ বিকল্প আৰু পৰিণতি পৰীক্ষা কৰাঁ।

৩)এনে পৰিস্থিতিত ডাটা এথিক্স আৰু ড্ৰাগছ এথিক্সে সামগ্ৰিকভাৱে মানৱতাক কেনেকৈ ৰক্ষা কৰিব পাৰে?

(২৫০ শব্দত উত্তৰ দিয়া।)

10) Raman is a senior IPS officer and has recently been posted as D.G. of a state. Among the various issues and problems/challenges which need his immediate attention, the issue relating to recruitment of unemployed youth by an unknown terrorist group was a matter of grave concern. It was noted that unemployment was relatively high in the state. The problem of unemployment amongst graduates and those with higher education was much more grave. Thus, they were vulnerable and soft targets. In the review meeting taken by him with senior officers (DIG range and above), it came to light that a new terrorist group has emerged at the global level. It has launched a massive drive to recruit young unemployed people. Special focus was to pick young people from a particular community. The said organization seemed to have the clear objective of utilizing/using them for carrying out militant activities. It was also gathered that the said (new) group is desperately trying to spread its tentacles in his state. A definite/reliable intelligence tip was received by the State CID and Cyber Cell that a large number of such unemployed youth have already been contacted by the terrorist outfit/group through social media and local organizations and other contacts. The need of the hour was to act swiftly and check these elements/designs before they assume serious proportions. Discreet inquiries made by the police, through the Cyber Cell, revealed that good numbers of unemployed youth are very active on Facebook, Instagram, and Twitter. On an average, many of them were spending 6-8 hours each day, using electronic devices/internet. It also came to light that such unemployed youth were showing sympathy and endorsing the messages received from certain persons, allegedly the contact persons of the global terrorist group. Their social media accounts revealed their strong affinity to such groups in as much as many of them started forwarding anti-national views on their WhatsApp and Facebook. It seemed that they succumbed to their play, and started propagating secessionist ideology. Their posts were hyper-critical of the government’s initiatives, policies, and subscribing to extreme beliefs and promoting extremism.

i) What are the options available to Raman to tackle the above situation?

ii) What measures would you suggest for strengthening the existing set-up to ensure that such groups do not succeed in penetrating and vitiating the atmosphere in the state?

iii) In the above scenario, what action plan would you advise for enhancing the intelligence-gathering mechanism of the police force?
(Answer in 250 words/20 Marks)

ৰমন এজন জ্যেষ্ঠ আই পি এছ বিষয়া আৰু শেহতীয়াকৈ এখন ৰাজ্যৰ ডি.জি.পি. হিচাপে পোষ্টিং হৈছে। তেওঁৰ তাৎক্ষণিক মনোযোগৰ প্ৰয়োজন হোৱা বিভিন্ন বিষয় আৰু সমস্যা/প্ৰত্যাহ্বানৰ ভিতৰত এটা হৈছে অচিনাকি সন্ত্ৰাসবাদী গোটে নিবনুৱা যুৱক-যুৱতীক নিযুক্তি দিয়াৰ সৈতে জড়িত বিষয়টো। উল্লেখ্য যে ৰাজ্যত নিবনুৱাৰ হাৰ তুলনামূলকভাৱে অধিক। স্নাতক আৰু উচ্চ শিক্ষা গ্ৰহণ কৰাসকলৰ মাজত নিবনুৱাৰ সমস্যাটো বহুত বেছি গুৰুতৰ। এইদৰে তেওঁলোক সহজ লক্ষ্যত পৰিণত হৈছিল। তেওঁ জ্যেষ্ঠ বিষয়াসকলৰ সৈতে (ডি আই জি পৰ্যায়ৰ আৰু তাৰ ওপৰৰ) লোৱা পৰ্যালোচনা বৈঠকত পোহৰলৈ আহিল যে বিশ্ব পৰ্যায়ত এটা নতুন সন্ত্ৰাসবাদী গোটৰ উত্থান ঘটিছে। নিবনুৱা যুৱক-যুৱতীক নিযুক্তিৰ বাবে এক ব্যাপক অভিযান আৰম্ভ কৰিছে। বিশেষ গুৰুত্ব আছিল এটা বিশেষ সম্প্ৰদায়ৰ যুৱক-যুৱতীক বাছি উলিওৱা। উক্ত সংগঠনটোৱে উগ্ৰপন্থী কাৰ্যকলাপ চলোৱাৰ বাবে ইয়াক ব্যৱহাৰ কৰাৰ স্পষ্ট প্ৰমাণ থকা যেন লাগিছিল। উক্ত গোটটোৱে ৰাজ্যত নিজৰ প্ৰভাৱ বিস্তাৰ কৰিবলৈ আপ্ৰাণ চেষ্টা চলাইছে বুলিও ইন্টেলিজেন্স গোট খাইছিল। ৰাজ্যিক চি আই ডি আৰু চাইবাৰ চেলে এটা নিৰ্ভৰযোগ্য চোৰাংচোৱাৰ টিপ লাভ কৰিছিল যে ইতিমধ্যে এনে বহু সংখ্যক নিবনুৱা যুৱকক সন্ত্ৰাসবাদী সংগঠনটোৱে ছ’চিয়েল মিডিয়া আৰু স্থানীয় সংগঠন আৰু অন্যান্য যোগাযোগৰ মাধ্যমৰ জৰিয়তে যোগাযোগ কৰিছে। সময়ৰ প্ৰয়োজনীয়তা আছিল দ্ৰুতভাৱে কাম কৰা আৰু এই উপাদান/ডিজাইনবোৰ গুৰুতৰ ৰূপ ধাৰণ কৰাৰ আগতে পৰীক্ষা কৰা। আৰক্ষীয়ে চাইবাৰ চেলৰ জৰিয়তে কৰা অনুসন্ধানত প্ৰকাশ পাইছে যে ফেচবুক, ইনষ্টাগ্ৰাম, টুইটাৰত ভালে সংখ্যক নিবনুৱা যুৱক অতি সক্ৰিয়। গড়ে তেওঁলোকৰ বহুতেই প্ৰতিদিনে ৬-৮ ঘণ্টা সময় ইলেক্ট্ৰনিক ডিভাইচ/ইণ্টাৰনেট ব্যৱহাৰ কৰিছিল। এই কথাও পোহৰলৈ আহিছিল যে এনে নিবনুৱা যুৱক-যুৱতীয়ে কিছুমান বিশেষ ব্যক্তিৰ পৰা পোৱা বাৰ্তাক সমৰ্থন কৰিছিল তথা সহানুভূতি দেখুৱাইছিল। তেওঁলোকৰ ছ’চিয়েল মিডিয়া একাউণ্টে এনে গোটৰ প্ৰতি তেওঁলোকৰ প্ৰবল আত্মীয়তা প্ৰকাশ কৰাৰ লগতে তেওঁলোকৰ বহুতেই নিজৰ হোৱাটছএপ আৰু ফেচবুকত ৰাষ্ট্ৰ বিৰোধী তথা বিচ্ছিন্নতাবাদী মতাদৰ্শৰ মতামত আগবঢ়াবলৈ আৰম্ভ কৰিছিল। তেওঁলোকৰ পোষ্টবোৰ চৰকাৰৰ পদক্ষেপ, নীতিৰ প্ৰতি সমালোচনামূলক আছিল তথা উগ্ৰবাদ প্ৰচাৰ আৰু প্ৰসাৰপন্থী আছিল।


i) উপৰোক্ত পৰিস্থিতিৰ সৈতে মোকাবিলা কৰিবলৈ ৰমনৰ হাতত কি কি বিকল্প আছে?

ii) এনে গোটসমূহে যাতে ৰাজ্য বাতাৱৰণত প্ৰৱেশ কৰি সেয়া বিকৃত কৰাত সফল নহয় তাৰ বাবে বৰ্তমানৰ পৰিৱেশটো শক্তিশালী কৰাৰ বাবে আপুনি কি কি ব্যৱস্থাৰ পৰামৰ্শ দিব?

iii)উপৰোক্ত পৰিস্থিতিত আৰক্ষী বাহিনীৰ চোৰাংচোৱা সংগ্ৰহ ব্যৱস্থাৰ উন্নীতকৰণৰ বাবে আপুনি কি কি কাৰ্য্য পৰিকল্পনাৰ পৰামৰ্শ দিব?

(২৫০ শব্দত উত্তৰ/২০ নম্বৰ)

11) Land needed for mining, dams and other large-scale projects is acquired mostly from Adivasis, hill dwellers and rural communities. The displaced persons are paid monetary compensation as per the legal provisions. However, the payment is often tardy. In any case, it cannot sustain the displaced families for long. These people do not possess marketable skills to engage in some other accusation. They end up as low paid migrant laborers. Moreover, the development goes to industries, industrialists and urban communities whereas the costs are passed on to these poor helpless people. This unjust distribution of costs and benefits is unethical.

Suppose you have been entrusted with the task of drafting a better compensation-cum-rehabilitation policy for such displaced persons, how would you approach the problem and what would be the main elements of your suggested policy?
(250 Words/20 Marks)

খনন, বান্ধ আৰু অন্যান্য বৃহৎ প্ৰকল্পৰ বাবে প্ৰয়োজনীয় ভূমি বেছিভাগেই আদিবাসী, পাহাৰীয়া বাসিন্দা আৰু গ্ৰাম্য জনগোষ্ঠীৰ পৰা অধিগ্ৰহণ কৰা হয়। স্থানচ্যুত লোকসকলক আইনী বিধান অনুসৰি আৰ্থিক ক্ষতিপূৰণ দিয়া হয়। কিন্তু প্ৰায়ে ক্ষতিপূৰণৰ ধন দিয়াত পলম হয়। যিকোনো ক্ষেত্ৰতে ই স্থানচ্যুত পৰিয়ালসমূহক দীৰ্ঘদিন ধৰি বৰ্তাই ৰাখিব নোৱাৰে। এই লোকসকলৰ হাতত আন কোনো বৃত্তিত জড়িত হ’ব পৰাকৈ বজাৰযোগ্য দক্ষতা নাই। শেষত তেওঁলোক কম দৰমহা পোৱা প্ৰব্ৰজিত শ্ৰমিক হিচাপে পৰিগণিত হয়। এনেদৰে বিকাশৰ সুবিধাসমূহ উদ্যোগ, উদ্যোগপতি আৰু চহৰীয়া সম্প্ৰদায়ৰ হাতলৈ যায়। আনহাতে ক্ষতিসমূহ এই দুখীয়া-অসহায় লোকসকলে ভুগিব লগা হয়। সুবিধা-অসুবিধাৰ এই অন্যায়জনক বিতৰণ অনৈতিক।

ধৰি লওক এনে স্থানচ্যুত ব্যক্তিৰ বাবে উন্নত ক্ষতিপূৰণসহ পুনৰ্বাসন নীতিৰ খচৰা প্ৰস্তুত কৰাৰ দায়িত্ব আপোনাৰ ওপৰত ন্যস্ত কৰা হৈছে, আপুনি সমস্যাটোৰ প্ৰতি কেনেদৰে অগ্ৰসৰ হ'ব আৰু আপুনি পৰামৰ্শ দিয়া নীতিৰ মূল উপাদানসমূহ কি কি হ’ব?
(২৫০ শব্দ/২০ নম্বৰ)

12) Saraswati was a successful IT professional in the USA. Moved by patriotic sense of doing something for the country she returned to India. Together with some other like-minded friends, she formed an NGO to build a school for a poor rural community. The objective of the school was to provide the best quality modern education at a nominal cost. She soon discovered that she has to seek permission from a number of Government agencies. The rules and procedures were quite confusing and cumbersome. What frustrated her most were delays, callous attitude of officials and constant demand for bribes. Her experience and the experience of many others like her have deterred people from taking up social service projects. A measure of Government control over voluntary social work is necessary. But it should not be exercised in a coercive and corrupt manner.

What measures can you suggest to ensure that due control is exercised but well meaning, honest NGO efforts are not thwarted?


সৰস্বতী আছিল আমেৰিকাত এগৰাকী সফল আই টি পেছাদাৰী। দেশৰ বাবে কিবা এটা কৰাৰ দেশপ্ৰেমমূলক ভাৱনাত অনুপ্ৰাণিত হৈ তাই ভাৰতলৈ উভতি আহিল। আন কেইজনমান মনে মিলা বন্ধুৰ সৈতে মিলি তাই এটা বেচৰকাৰী সংস্থা গঠন কৰি এটা দৰিদ্ৰ গ্ৰাম্য সম্প্ৰদায়ৰ বাবে এখন বিদ্যালয় নিৰ্মাণ কৰিছিল। বিদ্যালয়খনৰ উদ্দেশ্য আছিল নামমাত্ৰ খৰচত উন্নত মানৰ আধুনিক শিক্ষা প্ৰদান কৰা। তাই অতি সোনকালেই আৱিষ্কাৰ কৰিলে যে তাই কেইবাটাও চৰকাৰী সংস্থাৰ পৰা অনুমতি ল’ব লাগিব। নিয়ম আৰু পদ্ধতিবোৰ যথেষ্ট বিভ্ৰান্তিকৰ আৰু জটিল আছিল। তাইক আটাইতকৈ বেছি হতাশ কৰা কথাটো আছিল পলম, বিষয়াৰ নিৰ্দয় মনোভাৱ আৰু অহৰহ উৎকোচৰ দাবী। তাইৰ অভিজ্ঞতা আৰু তাইৰ দৰে আন বহুতৰ অভিজ্ঞতাই মানুহক সমাজ সেৱাৰ প্ৰকল্প লোৱাৰ পৰা বিৰত ৰাখিছে। স্বেচ্ছামূলক সামাজিক কামৰ ওপৰত চৰকাৰী নিয়ন্ত্ৰণৰ এক পৰিমাপ প্ৰয়োজনীয়। কিন্তু ইয়াক জোৰ-জবৰদস্তি আৰু দুৰ্নীতিপৰায়ণ পদ্ধতিৰে ব্যৱহাৰ কৰা উচিত নহয়।

যথাযথ তথা উপযুক্ত নিয়ন্ত্ৰণৰ প্ৰয়োগ হোৱাটো নিশ্চিত কৰিবলৈ আপুনি কি কি ব্যৱস্থাৰ পৰামৰ্শ দিব যাতে সৎ উদ্দেশ্যপূৰ্ণ এন জি অ’ৰ প্ৰচেষ্টা বিফল নহয়?
(২৫০ শব্দ/২০ নম্বৰ)
*********************************