ইজৰাইল-লেবাননৰ সংঘাত আৰু ভাৰতৰ প্ৰেক্ষাপটত ইয়াৰ গুৰুত্ব/লেখক- হেমেন শৰ্মা
ইজৰাইল-লেবাননৰ সংঘাত আৰু ভাৰতৰ প্ৰেক্ষাপটত ইয়াৰ গুৰুত্ব
লেখক: হেমেন শৰ্মা,একাডেমিক ডিৰেক্টৰ,চিভিল চাৰ্ভিছ স্কুল।
পশ্চিম এছিয়া বর্তমান সময়ত সংঘৰ্ষত জৰ্জৰিত।এসময়ৰ সম্ভ্ৰান্ত বেবিলন,মিছৰ,মেছ'পটেমিয়া,এছিৰিয়ান সভ্যতাৰ দেশসমূহ বৰ্তমান সময়ত ক্লান্ত।ইছলামত চিয়া-চুন্নীৰ সংঘর্ষ দীৰ্ঘদিনীয়া।এই দুয়োটা পন্থাক নেতৃত্ব দিয়া দুখন প্রতিপত্তিশালী দেশ ক্ৰমে ইৰাণ আৰু চৌদি আৰব পশ্চিম এছিয়াত অৱস্থিত। সংখ্যাগৰিষ্ঠ ইছলামধৰ্মীৰ মাজত আকৌ ইহুদী ৰাষ্ট্ৰ ইজৰাইল অৱস্থিত। দ্বিতীয় বিশ্বযুদ্ধৰ পৰৱৰ্তী পৰ্যায়ত ইহুদীসকলে বিশ্বৰ বিভিন্ন দেশৰ পৰা আহি ভূমধ্য সাগৰৰ দাঁতিকাষৰীয়া পেলেষ্টেইন নামৰ ভূখণ্ডত থিতাপি লবলৈ আৰম্ভ কৰে।১৯৪৮ চনৰ ১৪ মে' তাৰিখে ইহুদি এজেন্সীৰ মূল ডেভিড বেন গুৰিয়েনে ইহুদী ৰাষ্ট্ৰ ইজৰাইল প্ৰতিষ্ঠা হোৱা বুলি ঘোষণা কৰে।আমেৰিকাৰ ৰাষ্ট্ৰপতি হেৰী এছ ট্ৰুমানে সিদিনাই নতুন ইহুদী ৰাষ্ট্ৰখনক স্বীকৃতি দিয়ে।সেইদিন ধৰি ইজৰাইলে আমেৰিকাৰ সহানুভূতি তথা সহায় সহযোগিতা পাই আহিছে।স্বাভাৱিকতে শুষ্ক আৰু মৰুভূমিপ্ৰায় পশ্চিম এছিয়াবাসী তাহানিৰ অঘৰী বেদুইনসকলৰ বংশধৰ।আধুনিক প্ৰযুক্তিজড়িত খনিজ তেল উদ্ভাৱনেহে এই অধিবাসীসকলৰ ভাগ্য মুকলি কৰে।দ্বিতীয় বিশ্বযুদ্ধৰ সময়ত হিটলাৰৰ নাজী বাহিনীৰ হাতত ইহুদীসকলৰ গণহত্যাৰ বাতৰি সৰ্বজনবিদিত।গতিকে পশ্চিম এছিয়াৰ ইতিহাস ৰুক্ষতা আৰু সংঘৰ্ষৰ ইতিহাস।
ফটো উৎস: বিবিচি
পশ্চিম এছিয়াৰ লেভাণ্ট অঞ্চলত থকা লেবানন এখন ক্ষুদ্ৰ ৰাষ্ট্ৰ।জনসংখ্যা হিচাপত ৰাষ্ট্ৰখন গুৱাহাটীৰ আধা আৰু মাটিকালিৰ হিচাপত অসমৰ এক সপ্তাংশ।ধর্মৰ আধাৰত লেবানন এখন বহুধা বিভক্ত দেশ।দেশখনৰ প্ৰায় ৩০ শতাংশ লোক মেৰ'নাইট খ্রীষ্টিয়ান যিসকল লেবাননৰ মেৰ'নাইট গীৰ্জাৰ অনুসৰণকাৰী,প্ৰায় ২৭ শতাংশ লোক চুন্নী আৰু প্ৰায় ২৭ শতাংশ লোক চিয়া সম্প্ৰদায়ৰ।সাংবিধানিক নিয়ম অনুসৰি দেশখনৰ ৰাষ্ট্ৰপতিগৰাকী খ্রীষ্টিয়ান,প্ৰধানমন্ত্রী গৰাকী চুন্নী আৰু সাংসদৰ অধ্যক্ষগৰাকী চিয়া হ'ব লাগিব।এনেকুৱা এক ক্ষমতাৰ ভাৰসাম্যতাই চিয়াসকলক সন্তুষ্ট কৰিব পৰা নাছিল আৰু সেয়েহে তেওঁলোকে জন্ম দিছিল হিজ্বুল্লা।পৰৱৰ্তী পৰ্যায়ত হিজ্বুল্লাৰ সামাজিক গ্ৰহণযোগ্যতা বৃদ্ধি পাইছে তথা ইৰাণৰ সহযোগিতাত সামৰিক শক্তি বৃদ্ধি পাইছে।
পশ্চিম এছিয়াৰ ৰাষ্ট্ৰ বহিৰ্ভূত সংগঠন(Non-state actors) বিলাকৰ পৰিচয় বিতৰ্কিত।হামাছ গাজা ষ্ট্ৰিপৰ বাবে শাসকীয় সংগঠন কিন্তু পশ্চিমীয়া ৰাষ্ট্ৰৰ বাবে সন্ত্ৰাসবাদী।ইজৰাইলৰ প্ৰবল চাপ সত্বেও ভাৰতে হামাছক এতিয়ালৈ সন্ত্ৰাসবাদী সংগঠন বুলি স্বীকৃতি দিয়া নাই। চাদ্দাম হুছেইনৰ পৰৱৰ্তী পৰ্যায়ত আমেৰিকাৰ কৱলত ইৰাকত যেতিয়া শাসন শূন্যতা সৃষ্টি হৈছিল,তেতিয়াই গা কৰি উঠিছিল সন্ত্ৰাসবাদী সংগঠন আই.এচ.আই.এচ।আইছিছ চুন্নী মতপন্থী আছিল।চিয়া মতপন্থী হিজ্বুল্লাই আইছিছৰ বিৰুদ্ধে যুঁজত আমেৰিকাৰ সমৰ্থনপুষ্ট বাচাৰ-আল-আছাড চৰকাৰক সমৰ্থন কৰিছিল।বিশ্বৰ ছিয়া সম্প্ৰদায়ৰ ধ্বজাবাহক ইৰাণে হিজ্বুল্লাক সদায় অস্ত্ৰ-শস্ত্ৰৰে সহায় কৰি আহিছে। পশ্চিম এছিয়াৰ এই কুৰুক্ষেত্ৰত ৰাছিয়াই আমেৰিকা বিৰোধী শক্তি হিচাপে য'তেই আমেৰিকাৰ প্ৰতিপক্ষ পাইছে তাতেই মূৰ সোমাইছে।
পশ্চিম এছিয়া আৰু ভাৰতৰ সম্পৰ্ক:
প্ৰবাসী ভাৰতীয়ৰ দ্বাৰা ভাৰতলৈ প্ৰেৰণ কৰা ধনৰ ক্ষেত্ৰত শীৰ্ষত আছে সংযুক্ত আৰৱ আমিৰ শ্বাহী,তাৰ পিছত ক্ৰমে আমেৰিকা যুক্তৰাষ্ট্ৰ আৰু চৌদি আৰৱ।গতিকে এক সৰহ সংখ্যক প্ৰবাসী ভাৰতীয় পশ্চিম এছিয়াৰ দেশসমূহ যেনে ওমান,কাটাৰ, বাহৰেইন আদি দেশসমূহত থাকে।যুদ্ধৰ বাবে পশ্চিম এছিয়াৰ দেশসমূহত অৰ্থনৈতিক মন্দাৱস্থাৰ সৃষ্টি হ'লে ভাৰতীয়সকলৰ চাকৰি বা সংস্থাপনৰ ক্ষেত্ৰত অন্তৰায়ৰ সৃষ্টি হব।শেহতীয়াকৈ ভাৰত চৰকাৰৰ লগত হোৱা চুক্তিমৰ্মে ইজৰাইলে ভাৰতৰ পৰা কনষ্ট্ৰাকচন ৱৰ্কাৰ আৰু ঘৰুৱা সহায়কাৰী নিযুক্তিৰ প্ৰক্ৰিয়া আৰম্ভ কৰিছে।এইসকল ভাৰতীয়ৰ অধিকাৰ সুৰক্ষাৰ ক্ষেত্ৰটো চৰকাৰৰ ভূমিকা লক্ষণীয় হব।
খাৰুৱা তেল আমদানিকাৰী দেশ হিচাপে ভাৰতবৰ্ষ বিশ্বৰ ভিতৰতে তৃতীয়।ভাৰতে আটাইতকৈ বেছি খাৰুৱা তেল আমদানি কৰে ৰাছিয়াৰ পৰা। তাৰ পিছত ক্ৰমে ইৰাক,চৌদি আৰব,সংযুক্ত আৰব আমিৰ শ্বাহী,কাটাৰ,কুৱেইট ,পশ্চিম আফ্ৰিকা,উত্তৰ আমেৰিকা আদি দেশসমূহ আছে।পশ্চিম এছিয়া অশান্ত হোৱাৰ লগে লগে খাৰুৱা তেলৰ আন্তৰাষ্ট্ৰীয় যোগান শৃংখল ব্যাহত হয়,ফলত চাহিদা অনুসাৰে যোগান কম হয় আৰু তেলৰ দাম বৃদ্ধি পাই।ডিজেলৰ দাম বৃদ্ধিৰ লগে লগে ভাৰতৰ বজাৰত অত্যাৱশ্যকীয় সামগ্ৰীৰ মূল্যবৃদ্ধি ঘটে।
উন্নয়নশীল দেশ হিচাপে ভাৰতৰ আন্তঃগাঁথনিমূলক পুঁজি বহুত প্ৰয়োজন। তৈল ডলাৰত চহকী পশ্চিম এছিয়াৰ কিছুমান দেশৰ পেঞ্চন ফাণ্ডসমূহত অব্যৱহৃত পুঁজি ভালেখিনি আছে আৰু সেই পুঁজিসমূহ দেশবিলাক অন্য উন্নয়নশীল দেশত বিনিয়োগ কৰি লাভ উঠাব বিচাৰে।বিশ্বৰ জনবহুল ৰাষ্ট্ৰ ভাৰতৰ বিকাশৰ গ্ৰাফডাল উৰ্ধগামী হোৱা হেতুকে উপযুক্ত চৰকাৰী নীতি নিৰ্ধাৰণৰ যোগেদি আমি এই পুঁজিসমূহৰ সুবিধা উঠাব পাৰোঁ।
স্বাধীনোত্তৰ কালত ভাৰতে আন্তঃৰাষ্ট্ৰীয় নীতিৰ ক্ষেত্ৰত সদায়ে নিৰপেক্ষ ভূমিকা গ্ৰহণ কৰি আহিছে।গোষ্ঠী নিৰপেক্ষ আন্দোলন(Non-aligned movement),১৯৫৪ চনৰ ভাৰত-চীনৰ পঞ্চশীল চুক্তি,পাৰমাণৱিক অস্ত্ৰৰ ক্ষেত্ৰত প্ৰথমে ব্যৱহাৰ নকৰাৰ নীতি,আন্তঃৰাষ্ট্ৰীয় সমস্যাৰ সমাধানত আলোচনা আৰু কূটনীতিৰ গুৰুত্ব আদিয়ে ভাৰতক বিশ্বৰ শান্তিপ্রিয় দেশ হিচাপে গঢ়ি তুলিছে।কিন্তু সাম্প্ৰতিক প্ৰেক্ষাপটত মতবাদ অবিহনে কোনো দেশেই বিশ্ব গুৰুত পৰিণত হব নোৱাৰে। ইছলামধৰ্মী দেশসমূহৰ সুৰক্ষাৰ ক্ষেত্ৰত অ'ৰ্গেনাইজেচন অৱ ইছলামিক ক'পাৰেচন (OIC)ৰ দেশসমূহ সংগঠিত হৈছে।অ'. আই. চি.ৰ শক্তিশালী দেশৰ ভিতৰত তুৰস্ক, কাটাৰ,ইণ্ডোনেছিয়া,মালয়ছিয়া আদি ধনী তথা ভাৰতৰ লগত সুসম্পৰ্ক থকা দেশসমূহ অন্যতম।পেলেষ্টিনিয়ানসকলৰ ক্ষেত্ৰত ভাৰতে দুখন ৰাষ্ট্ৰৰ সমাধান (Two State Solution) সমৰ্থন কৰে।য়েমেনৰ ইৰাণৰ সমৰ্থনপুষ্ট হাউথি বিদ্ৰোহীসকলক ভাৰতে বিৰোধিতা কৰে আৰু য়েমেনৰ জনগণক বিশ্বাসত লৈ এক শান্তিপূৰ্ণ সমাধান হোৱাটো বিচাৰে।
ইৰাণৰ লগত ভাৰতৰ সুসম্পৰ্ক আছে।পাকিস্তানৰ মাজেদি আফগানিস্তান,কাজাখস্তান আদি মধ্য এছিয়াৰ দেশসমূহৰ লগত সম্পৰ্ক স্থাপন ব্যাহত হোৱা হেতুকে ভাৰত বৰ্তমান ইৰাণত নিৰ্মীয়মান চাবাহাৰ বন্দৰ তথা ইণ্টাৰনেচনেল নৰ্থ-চাউথ ট্ৰেন্সপোৰ্ট কৰিড'ৰৰ ওপৰত নিৰ্ভৰশীল।এই কৰিড'ৰৰ যোগেদি ইৰাণৰ জাবুল চহৰক আফগানিস্তানৰ জাৰঞ্জ চহৰৰ লগত সংযোগ কৰা হৈছে।ভাৰতৰ তেল কোম্পানীসমূহেও তেল অন্বেষণ আৰু উৎক্ষেপনৰ বাবে ইৰাণত বহুখিনি বিনিয়োগ কৰিছে।
ভৱিষ্যত কাৰ্যপন্থা:
আন্তঃৰাষ্ট্ৰীয় সংঘাত অৱসানৰ ক্ষেত্ৰত বৰ্তমান ৰাষ্ট্ৰসংঘৰ ভূমিকা তেনেই নিশকতীয়া। আমেৰিকা,ৰাছিয়া,চীন আদি শক্তিশালী দেশসমূহে নিজৰ নিজৰ স্বাৰ্থ অনুযায়ী সংঘাতবিলাকত অংশগ্ৰহণ কৰে। কিন্তু ৰাষ্ট্ৰসংঘৰ বিশেষ এজেঞ্চী যেনে
বিশ্ব স্বাস্থ্য সংস্থা,ইউনিচেফ,খাদ্য তথা কৃষি সংগঠন(FAO) আদিয়ে যুদ্ধজৰ্জৰ অঞ্চলত যুদ্ধৰ প্ৰভাৱ কমোৱাত অতীৱ গুৰুত্বপূৰ্ণ ভূমিকা পালন কৰি আহিছে।ভাৰতৰ বৈদেশিক নীতি বহু বছৰৰ প্ৰচেষ্টাত গঢ় লৈ উঠিছে।ইজৰাইলক গৰিহণা দিয়া ৰাষ্ট্ৰসংঘৰ ৰিজ'লিউচনবিলাকত ভাৰতে অনুপস্থিত থাকি নৰমপন্থীৰ ভূমিকা পালন কৰে।কিন্তু যুদ্ধজৰ্জৰ এলেকাত মানৱীয় সাহাৰ্য প্ৰদানত ভাৰতে কেতিয়াও কৃপনালি কৰা নাই।
লেখক: হেমেন শৰ্মা,একাডেমিক ডিৰেক্টৰ,চিভিল চাৰ্ভিছ স্কুল।
পশ্চিম এছিয়া বর্তমান সময়ত সংঘৰ্ষত জৰ্জৰিত।এসময়ৰ সম্ভ্ৰান্ত বেবিলন,মিছৰ,মেছ'পটেমিয়া,এছিৰিয়ান সভ্যতাৰ দেশসমূহ বৰ্তমান সময়ত ক্লান্ত।ইছলামত চিয়া-চুন্নীৰ সংঘর্ষ দীৰ্ঘদিনীয়া।এই দুয়োটা পন্থাক নেতৃত্ব দিয়া দুখন প্রতিপত্তিশালী দেশ ক্ৰমে ইৰাণ আৰু চৌদি আৰব পশ্চিম এছিয়াত অৱস্থিত। সংখ্যাগৰিষ্ঠ ইছলামধৰ্মীৰ মাজত আকৌ ইহুদী ৰাষ্ট্ৰ ইজৰাইল অৱস্থিত। দ্বিতীয় বিশ্বযুদ্ধৰ পৰৱৰ্তী পৰ্যায়ত ইহুদীসকলে বিশ্বৰ বিভিন্ন দেশৰ পৰা আহি ভূমধ্য সাগৰৰ দাঁতিকাষৰীয়া পেলেষ্টেইন নামৰ ভূখণ্ডত থিতাপি লবলৈ আৰম্ভ কৰে।১৯৪৮ চনৰ ১৪ মে' তাৰিখে ইহুদি এজেন্সীৰ মূল ডেভিড বেন গুৰিয়েনে ইহুদী ৰাষ্ট্ৰ ইজৰাইল প্ৰতিষ্ঠা হোৱা বুলি ঘোষণা কৰে।আমেৰিকাৰ ৰাষ্ট্ৰপতি হেৰী এছ ট্ৰুমানে সিদিনাই নতুন ইহুদী ৰাষ্ট্ৰখনক স্বীকৃতি দিয়ে।সেইদিন ধৰি ইজৰাইলে আমেৰিকাৰ সহানুভূতি তথা সহায় সহযোগিতা পাই আহিছে।স্বাভাৱিকতে শুষ্ক আৰু মৰুভূমিপ্ৰায় পশ্চিম এছিয়াবাসী তাহানিৰ অঘৰী বেদুইনসকলৰ বংশধৰ।আধুনিক প্ৰযুক্তিজড়িত খনিজ তেল উদ্ভাৱনেহে এই অধিবাসীসকলৰ ভাগ্য মুকলি কৰে।দ্বিতীয় বিশ্বযুদ্ধৰ সময়ত হিটলাৰৰ নাজী বাহিনীৰ হাতত ইহুদীসকলৰ গণহত্যাৰ বাতৰি সৰ্বজনবিদিত।গতিকে পশ্চিম এছিয়াৰ ইতিহাস ৰুক্ষতা আৰু সংঘৰ্ষৰ ইতিহাস।
পশ্চিম এছিয়াৰ লেভাণ্ট অঞ্চলত থকা লেবানন এখন ক্ষুদ্ৰ ৰাষ্ট্ৰ।জনসংখ্যা হিচাপত ৰাষ্ট্ৰখন গুৱাহাটীৰ আধা আৰু মাটিকালিৰ হিচাপত অসমৰ এক সপ্তাংশ।ধর্মৰ আধাৰত লেবানন এখন বহুধা বিভক্ত দেশ।দেশখনৰ প্ৰায় ৩০ শতাংশ লোক মেৰ'নাইট খ্রীষ্টিয়ান যিসকল লেবাননৰ মেৰ'নাইট গীৰ্জাৰ অনুসৰণকাৰী,প্ৰায় ২৭ শতাংশ লোক চুন্নী আৰু প্ৰায় ২৭ শতাংশ লোক চিয়া সম্প্ৰদায়ৰ।সাংবিধানিক নিয়ম অনুসৰি দেশখনৰ ৰাষ্ট্ৰপতিগৰাকী খ্রীষ্টিয়ান,প্ৰধানমন্ত্রী গৰাকী চুন্নী আৰু সাংসদৰ অধ্যক্ষগৰাকী চিয়া হ'ব লাগিব।এনেকুৱা এক ক্ষমতাৰ ভাৰসাম্যতাই চিয়াসকলক সন্তুষ্ট কৰিব পৰা নাছিল আৰু সেয়েহে তেওঁলোকে জন্ম দিছিল হিজ্বুল্লা।পৰৱৰ্তী পৰ্যায়ত হিজ্বুল্লাৰ সামাজিক গ্ৰহণযোগ্যতা বৃদ্ধি পাইছে তথা ইৰাণৰ সহযোগিতাত সামৰিক শক্তি বৃদ্ধি পাইছে।
পশ্চিম এছিয়াৰ ৰাষ্ট্ৰ বহিৰ্ভূত সংগঠন(Non-state actors) বিলাকৰ পৰিচয় বিতৰ্কিত।হামাছ গাজা ষ্ট্ৰিপৰ বাবে শাসকীয় সংগঠন কিন্তু পশ্চিমীয়া ৰাষ্ট্ৰৰ বাবে সন্ত্ৰাসবাদী।ইজৰাইলৰ প্ৰবল চাপ সত্বেও ভাৰতে হামাছক এতিয়ালৈ সন্ত্ৰাসবাদী সংগঠন বুলি স্বীকৃতি দিয়া নাই। চাদ্দাম হুছেইনৰ পৰৱৰ্তী পৰ্যায়ত আমেৰিকাৰ কৱলত ইৰাকত যেতিয়া শাসন শূন্যতা সৃষ্টি হৈছিল,তেতিয়াই গা কৰি উঠিছিল সন্ত্ৰাসবাদী সংগঠন আই.এচ.আই.এচ।আইছিছ চুন্নী মতপন্থী আছিল।চিয়া মতপন্থী হিজ্বুল্লাই আইছিছৰ বিৰুদ্ধে যুঁজত আমেৰিকাৰ সমৰ্থনপুষ্ট বাচাৰ-আল-আছাড চৰকাৰক সমৰ্থন কৰিছিল।বিশ্বৰ ছিয়া সম্প্ৰদায়ৰ ধ্বজাবাহক ইৰাণে হিজ্বুল্লাক সদায় অস্ত্ৰ-শস্ত্ৰৰে সহায় কৰি আহিছে। পশ্চিম এছিয়াৰ এই কুৰুক্ষেত্ৰত ৰাছিয়াই আমেৰিকা বিৰোধী শক্তি হিচাপে য'তেই আমেৰিকাৰ প্ৰতিপক্ষ পাইছে তাতেই মূৰ সোমাইছে।
পশ্চিম এছিয়া আৰু ভাৰতৰ সম্পৰ্ক:
প্ৰবাসী ভাৰতীয়ৰ দ্বাৰা ভাৰতলৈ প্ৰেৰণ কৰা ধনৰ ক্ষেত্ৰত শীৰ্ষত আছে সংযুক্ত আৰৱ আমিৰ শ্বাহী,তাৰ পিছত ক্ৰমে আমেৰিকা যুক্তৰাষ্ট্ৰ আৰু চৌদি আৰৱ।গতিকে এক সৰহ সংখ্যক প্ৰবাসী ভাৰতীয় পশ্চিম এছিয়াৰ দেশসমূহ যেনে ওমান,কাটাৰ, বাহৰেইন আদি দেশসমূহত থাকে।যুদ্ধৰ বাবে পশ্চিম এছিয়াৰ দেশসমূহত অৰ্থনৈতিক মন্দাৱস্থাৰ সৃষ্টি হ'লে ভাৰতীয়সকলৰ চাকৰি বা সংস্থাপনৰ ক্ষেত্ৰত অন্তৰায়ৰ সৃষ্টি হব।শেহতীয়াকৈ ভাৰত চৰকাৰৰ লগত হোৱা চুক্তিমৰ্মে ইজৰাইলে ভাৰতৰ পৰা কনষ্ট্ৰাকচন ৱৰ্কাৰ আৰু ঘৰুৱা সহায়কাৰী নিযুক্তিৰ প্ৰক্ৰিয়া আৰম্ভ কৰিছে।এইসকল ভাৰতীয়ৰ অধিকাৰ সুৰক্ষাৰ ক্ষেত্ৰটো চৰকাৰৰ ভূমিকা লক্ষণীয় হব।
খাৰুৱা তেল আমদানিকাৰী দেশ হিচাপে ভাৰতবৰ্ষ বিশ্বৰ ভিতৰতে তৃতীয়।ভাৰতে আটাইতকৈ বেছি খাৰুৱা তেল আমদানি কৰে ৰাছিয়াৰ পৰা। তাৰ পিছত ক্ৰমে ইৰাক,চৌদি আৰব,সংযুক্ত আৰব আমিৰ শ্বাহী,কাটাৰ,কুৱেইট ,পশ্চিম আফ্ৰিকা,উত্তৰ আমেৰিকা আদি দেশসমূহ আছে।পশ্চিম এছিয়া অশান্ত হোৱাৰ লগে লগে খাৰুৱা তেলৰ আন্তৰাষ্ট্ৰীয় যোগান শৃংখল ব্যাহত হয়,ফলত চাহিদা অনুসাৰে যোগান কম হয় আৰু তেলৰ দাম বৃদ্ধি পাই।ডিজেলৰ দাম বৃদ্ধিৰ লগে লগে ভাৰতৰ বজাৰত অত্যাৱশ্যকীয় সামগ্ৰীৰ মূল্যবৃদ্ধি ঘটে।
উন্নয়নশীল দেশ হিচাপে ভাৰতৰ আন্তঃগাঁথনিমূলক পুঁজি বহুত প্ৰয়োজন। তৈল ডলাৰত চহকী পশ্চিম এছিয়াৰ কিছুমান দেশৰ পেঞ্চন ফাণ্ডসমূহত অব্যৱহৃত পুঁজি ভালেখিনি আছে আৰু সেই পুঁজিসমূহ দেশবিলাক অন্য উন্নয়নশীল দেশত বিনিয়োগ কৰি লাভ উঠাব বিচাৰে।বিশ্বৰ জনবহুল ৰাষ্ট্ৰ ভাৰতৰ বিকাশৰ গ্ৰাফডাল উৰ্ধগামী হোৱা হেতুকে উপযুক্ত চৰকাৰী নীতি নিৰ্ধাৰণৰ যোগেদি আমি এই পুঁজিসমূহৰ সুবিধা উঠাব পাৰোঁ।
স্বাধীনোত্তৰ কালত ভাৰতে আন্তঃৰাষ্ট্ৰীয় নীতিৰ ক্ষেত্ৰত সদায়ে নিৰপেক্ষ ভূমিকা গ্ৰহণ কৰি আহিছে।গোষ্ঠী নিৰপেক্ষ আন্দোলন(Non-aligned movement),১৯৫৪ চনৰ ভাৰত-চীনৰ পঞ্চশীল চুক্তি,পাৰমাণৱিক অস্ত্ৰৰ ক্ষেত্ৰত প্ৰথমে ব্যৱহাৰ নকৰাৰ নীতি,আন্তঃৰাষ্ট্ৰীয় সমস্যাৰ সমাধানত আলোচনা আৰু কূটনীতিৰ গুৰুত্ব আদিয়ে ভাৰতক বিশ্বৰ শান্তিপ্রিয় দেশ হিচাপে গঢ়ি তুলিছে।কিন্তু সাম্প্ৰতিক প্ৰেক্ষাপটত মতবাদ অবিহনে কোনো দেশেই বিশ্ব গুৰুত পৰিণত হব নোৱাৰে। ইছলামধৰ্মী দেশসমূহৰ সুৰক্ষাৰ ক্ষেত্ৰত অ'ৰ্গেনাইজেচন অৱ ইছলামিক ক'পাৰেচন (OIC)ৰ দেশসমূহ সংগঠিত হৈছে।অ'. আই. চি.ৰ শক্তিশালী দেশৰ ভিতৰত তুৰস্ক, কাটাৰ,ইণ্ডোনেছিয়া,মালয়ছিয়া আদি ধনী তথা ভাৰতৰ লগত সুসম্পৰ্ক থকা দেশসমূহ অন্যতম।পেলেষ্টিনিয়ানসকলৰ ক্ষেত্ৰত ভাৰতে দুখন ৰাষ্ট্ৰৰ সমাধান (Two State Solution) সমৰ্থন কৰে।য়েমেনৰ ইৰাণৰ সমৰ্থনপুষ্ট হাউথি বিদ্ৰোহীসকলক ভাৰতে বিৰোধিতা কৰে আৰু য়েমেনৰ জনগণক বিশ্বাসত লৈ এক শান্তিপূৰ্ণ সমাধান হোৱাটো বিচাৰে।
ইৰাণৰ লগত ভাৰতৰ সুসম্পৰ্ক আছে।পাকিস্তানৰ মাজেদি আফগানিস্তান,কাজাখস্তান আদি মধ্য এছিয়াৰ দেশসমূহৰ লগত সম্পৰ্ক স্থাপন ব্যাহত হোৱা হেতুকে ভাৰত বৰ্তমান ইৰাণত নিৰ্মীয়মান চাবাহাৰ বন্দৰ তথা ইণ্টাৰনেচনেল নৰ্থ-চাউথ ট্ৰেন্সপোৰ্ট কৰিড'ৰৰ ওপৰত নিৰ্ভৰশীল।এই কৰিড'ৰৰ যোগেদি ইৰাণৰ জাবুল চহৰক আফগানিস্তানৰ জাৰঞ্জ চহৰৰ লগত সংযোগ কৰা হৈছে।ভাৰতৰ তেল কোম্পানীসমূহেও তেল অন্বেষণ আৰু উৎক্ষেপনৰ বাবে ইৰাণত বহুখিনি বিনিয়োগ কৰিছে।
ভৱিষ্যত কাৰ্যপন্থা:
আন্তঃৰাষ্ট্ৰীয় সংঘাত অৱসানৰ ক্ষেত্ৰত বৰ্তমান ৰাষ্ট্ৰসংঘৰ ভূমিকা তেনেই নিশকতীয়া। আমেৰিকা,ৰাছিয়া,চীন আদি শক্তিশালী দেশসমূহে নিজৰ নিজৰ স্বাৰ্থ অনুযায়ী সংঘাতবিলাকত অংশগ্ৰহণ কৰে। কিন্তু ৰাষ্ট্ৰসংঘৰ বিশেষ এজেঞ্চী যেনে
বিশ্ব স্বাস্থ্য সংস্থা,ইউনিচেফ,খাদ্য তথা কৃষি সংগঠন(FAO) আদিয়ে যুদ্ধজৰ্জৰ অঞ্চলত যুদ্ধৰ প্ৰভাৱ কমোৱাত অতীৱ গুৰুত্বপূৰ্ণ ভূমিকা পালন কৰি আহিছে।ভাৰতৰ বৈদেশিক নীতি বহু বছৰৰ প্ৰচেষ্টাত গঢ় লৈ উঠিছে।ইজৰাইলক গৰিহণা দিয়া ৰাষ্ট্ৰসংঘৰ ৰিজ'লিউচনবিলাকত ভাৰতে অনুপস্থিত থাকি নৰমপন্থীৰ ভূমিকা পালন কৰে।কিন্তু যুদ্ধজৰ্জৰ এলেকাত মানৱীয় সাহাৰ্য প্ৰদানত ভাৰতে কেতিয়াও কৃপনালি কৰা নাই।
লেখকৰ দূৰভাষ: ৭০০২৪-০৫৯১৮
Comments
Post a Comment